Dùng máy nước nóng năng lượng mặt trời là bài toán kinh tế 9 năm xài máy nước nóng năng lượng mặt trời trong gia đình, tôi thấy thỏa mãn ở chỗ không mất tiền điện đun nước mà lúc nào cũng nóng để tắm táp, rửa bát, nấu ăn. Đã thay 3 cái máy, có thời gian nghiên cứu sản xuất luôn, tôi chia sẻ kinh nghiệm để mọi người hiểu hơn về cách dùng. (Vũ Quốc Tuấn) 
>> Năng lượng sạch: Đầu tư nhỏ, hiệu quả lớn

f

Tác giả Vũ Quốc Tuấn cùng con gái.

Đã thành lệ, mỗi khi giá điện rục rịch leo thang hoặc khi có người dùng máy nước nóng chạy điện bị giật, thì mặt hàng máy nước nóng năng lượng mặt trời lại được nhiều người hỏi mua. Những nỗ lực marketing của các doanh nghiệp sản xuất máy nước nóng năng lượng mặt trời xem ra không hiệu quả bằng một thông tin kiểunhư vậy trên báo chí. Đến mức có người tự hỏi phải chăng đây là loại máy đồng hành cùng với những thông tin “làm đau lòng người”?

Tuy nhiên, có lẽ nói máy nước nóng năng lượng mặt trời là loại “làm ấm lòng người” thì đúng hơn. Ưu điểm lớn nhất của máy này được thể hiện ngay trong tên gọi, đó là không tốn điện. Sau nữa là nguồn nước nóng khá dồi dào, an toàn, không tiếng ồn, độ bền, chi phí bảo trì thấp và bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên chừng đó ưu điểm cũng không khắc phục được một nhược điểm “không thể tha thứ” được: giá quá cao, rẻ nhất thì cũng khoảng bằng 5 cái máy nước nóng điện. Tuy nhiên, nếu tính bài toán kinh tế thì máy nước nóng năng lượng mặt trời rất nên dùng, vì chỉcần hai năm là tiền điện sẽ bù lại tiền máy. Mặt khác, nếu nhà có 3 phòng ngủ chẳng hạn, thì thay vì lắp 3 cái máy nước nóng điện chỉcần lắp một cái máy năng lượng mặt trời là đủ.

Nhiều người lầm tưởng là máy năng lượng mặt trời chỉ cung cấp được nước nóng khi trời nắng vào ban ngày. Thực tế thì loại máy này có bồn dự trữ và cung cấp đủ nước nóng vào ban đêm, thậm chí đến sáng hôm sau vẫn có nước nóng. Tại TP HCM, nhiệt độ nước sẽ nóng đủ tắm quanh năm suốt 365 ngày. Riêng tại Đà Lạt, các tỉnh miền Trung và phía Bắc, thì có thể sử dụng trong khoảng hơn 300 ngày. Số ngày còn lại thì người tiêu dùng có thể lựa chọn phương án nấu nước nóng bằng điện, gas, củi hay… tắm nước lạnh.

Máy năng lượng mặt trời không sợ những ngày đông lạnh giá mà sợ những ngày âm u, cả ngày không thấy mặt trời thì máy không thuđược năng lượng. Để khắc phục một phần tình trạng này, bạn có thểchọn loại máy có dung tích lớn. Ví dụ, tại TP HCM chỉ cần máy có dung tích 120 lít (ít nhất là 5 triệu, chưa tính chi phí lắp đặt) cho gia đình 4 người; thì tại Hà Nội, bạn nên chọn loại máy có dung tích 180-200 lít (ít nhất là 6,5 triệu) hoặc hơn. Máy lớn hơn sẽ dự trữ được nhiều nước nóng hơn để bạn dùng trong những ngày ông trời ủ ê.

Để lắp đặt loại máy này bạn cần chú ‏ ý các điểm sau:

    • Mái nhà phải có nắng và không bị che khuất. Nếu nhà bạn lọt thỏm giữa hai nhà hàng xóm cao lừng lững hoặc bạn ở lưng chừng một tòa chung cư thì hãy quên máy năng lượng mặt trời và tìm mua máy nước nóng điện.
    • Phải có nguồn cấp nước ổn định vì máy năng lượng mặt trời chỉhoạt động khi được cấp nước đều đặn và liên tục. Nước máy phải lên được mái nhà hoặc phải có bồn chứa nước cao hơn mái nhà. Nếu nước ở nhà bạn chảy ri rỉ và bạn muốn làm thêm bồn phụ để bơm nước cho máy, thì hãy chuẩn bị tinh thần là chi phí cho hệ thống cấp nước này sẽ bằng khoảng ½ giá máy.
    • Chuẩn bị tinh thần là sẽ phải đục tường nhà và tường toilet để điống (còn nếu nhà bạn đang xây thì đỡ lo khoản mục này). Đối với nhà 4 tầng trở lên, chi phí cho đường ống và vòi nóng lạnh sẽcao bằng hoặc hơn chi phí máy. Khi sử dụng, bạn phải xả hết nước lạnh trong ống ra thì mới có nước nóng, vì vậy, bố trí đường ống càng ngắn càng tốt để đỡ phải xả nước.
    • Ống nước nóng có thể dùng ống nhựa PPR, ống kim loại và trong một số trường hợp đường ống không dài quá thì dùngống nhựa PVC loại tốt cũng được.
    • Nên chọn loại máy làm bằng inox tốt (inox 304). Nếu nguồn nước nhiễm phèn hoặc ô nhiễm nặng thì không nên dùng máy năng lượng mặt trời vì ở nhiệt độ cao, tính ăn mòn của nước tăng rất mạnh, thậm chí có thể ăn thủng bình inox.
    • Sự cố thường gặp nhất của máy năng lượng mặt trời không phải là nước không nóng mà là bị rò rỉ nước. Vì vậy, ngay sau khi lắp máy một ngày bạn phải lên mái nhà kiểm tra và nếu thấy rò rỉ, phải yêu cầu đơn vị bán máy khắc phục ngay. Nếu để lâu, bệnh rò rỉ sẽ ngày càng nặng.

Nếu không thỏa mãn tất cả những điểm nêu trên mà bạn vẫn cố lắp đặt máy thì coi chừng chiếc máy năng lượng mặt trời sẽ trở thành một cái máy gây phiền muộn cho bạn. Đừng tin những lời quảng cáo của đơn vị bán máy là họ sẽ khắc phục sự cố, vì máy năng lượng mặt trời rất bền, rất dễ sử dụng, rất ổn định nếu lắp đặt đúng nhưngmột khi đã xảy ra sự cố thì lại rất khó khắc phục.

Trên thị trường hiện nay phổ biến nhất là loại máy có bộ phận thu nhiệt bằng ống thủy tinh chân không, ít phổ biến hơn là loại thu nhiệt bằng ống đồng hay ống nhựa. Loại thu nhiệt bằng ống nhựa tuy giá rẻ nhưng hiệu suất thu nhiệt kém, chỉ thích hợp tại các tỉnh phía Nam. Loại ống thủy tinh chân không phổ biến nhất, giá thành vừa phải và chủ yếu là hàng Trung Quốc. Còn loại thu nhiệt bằng ống đồng có hiệu suất cao, bền nhưng giá thành cao, tính bằng nghìn đôla trở lên, có hàng của một số nước như Australia, Malaysia....

Vũ Quốc Tuấn